Asasakka kommune kujallermi innuttaaqatikka, Qaqortormiut tikeraallu.
Qaqortup niuertoqarfittut tunngavilerneqarneraniit ukiunik 250-nngortorsiornerani nalliuttorsiorluta katersuunnitsinni tamassi uummammik pisumik pilluangaaritsi.
Illoqarfiup matuma tunngaviliisuata Anders Olsenip ukiut 251-it matuma siorna tikeqqaarsimavaa, taamani KGH-mit suliakkerneqarluni kalaallit nunaata kujataani niuertoqarfissaqqissumik ujaaseqquneqarnermini nuna tulaffigisoq tikillugu.
Nuna tikitani pillugu 1774-mi KGH-mut allagaqarsimavoq kujataani umiarsuarnut tulaffigissumik niuertoqarfissamik nassaarsimalluni. Kingornalu 1775-mi apriilip qaammataani umiarsuaq ”Island” Københavnimiit tikippoq allakkamik pingaarutilimmik nassarluni.
Allagaq taanna apriilip arfineq aappaanni ullulerneqarsimavoq, niuertoqarfiullu nutaap tunngavilerneqarneranik imaqarluni, niuertoqarfik kunngip nulia uillarneq atsiuullugu Julianehåbimik taaguuteqalerpoq.
Illoqarfipput taamanerniilli ineriartorluni aallartippoq, illullu siulliit taamani sanaartorneqarsimasut suli illoqarfitta qeqqani napapput, ullumikkullu eriagisaallutik.
Illoqarfiup pileqqaarnerani eqqani kalaaleqarluarsimavoq, ukiullu ingerlanerani inuit illoqarfimmut eqiterukkiartulersimapput.
Illoqarfiup ineriartornerani Qaqortormiutoqqat kinguaariippassuarni assigiinngitsutigut ineriartortitseqataasimasut, akisussaaffimmik tiguseqataasarsimasut, inuussutissaqartitseqataasimasut, perorsaaqataasimasut - anaanat ataatat allallu maanna eqqissillutik qasuersaartut ilaat immap naqqani qasuersaartut, tamaasa eqqaamavagut, taakkununngalu qujaniarnerput nipaatsumik pavunga ingerlatitsigu.
Illoqarfik ineriartorlualerami illoqarfittaap tungaanut ineriartorsimavoq, inuttusiartornerlu ilutigalugu illut illorsuillu siammarlutik amerliartuinnavissimapput – Ullumikkut illoqarfiup avatinnguaniit isigalugit qalipaatigillutik kusanarluinnartunik.
1800-kkunni inuit 200-t miissaaniittut najugaqarsimapput, ullumikkullu 3000-t sinnilaarlugit illoqarfimmi najugaqarlutik.
1900-kkut aallartilaarnerani illoqarfiup eqqaa aalisagaqarfiulluarmat aalisarfiulluarsimavoq, 1917-milu Qaqortumi savaateqarfik pilersinneqarpoq, kingornalu toqoraaviliortoqarluni. Savaateqarfimmi ilinniartoqartalerpoq, kujataanilu aalisartut, piniartut, niuertoqarfinnilu atorfilittat saniatigooralugu annikinnerusumik annertunersumilluunniit savaateqartut amerliartuinnavissimapput.
Oqaluttuarisaanermi ukiut ingerlaneranni inuit Qaqortumi najugaqarsimasut oqaluttuaat katersoraanni oqaluttuarpassuussagaluarput naasuitsut, ineriartornerup ingerlanera ilutigalugu filmitut takorluuilersitsisinnaasut.
Kinguaariippassuimmi ilaqutariippassuillu illoqarfimmi kusanangaartumi avatangiiserissaartumilu ukiorpassuarni ineriartortitseqataallutik najugaqarsimapput. Anders Olsenimmi tunngaviliisuusup kinguaavi assersuutitut atussaganni kinguaariit qulit maanna killiffigaat. Anders Olsennimmi Qaqortumik tunngaviliinermi kingorna kujataata pinngortitaa kusanangaartoq ungakkiussimavaa, toqqussilu tikillugu kujataani najugaqareerluni Igalikumut nuuppoq, tassanilu saarngilluni.
Ullumikkut killifitsinni illoqarfipput ilinniartoqarfiuvoq, nunatsinni inuiaqatigiinni ilinniarsimassutsikkut kivitseqataaffiusumik ineriartorfiulluni, timersornikkut nammineq kajumissutiminnik suliaqartunit aallussiffiulluarluni, minnerunngitsumillu innuttaasuminit ungagisaalluni najugarineqarluni.
Qaqortormiuusugut ilisarnaatigaarput tikilluaqqusisuunerput, taamaakkami avataaniit tikittut maani nunaqalertarnerat takornartarinngilarput.
Illoqarfinnguarput aappaagu kujataani qitiusumik mittarfittaassaaq, qularnanngilarlu tamanna ineriartoqqinnissamik nassataqarumaartoq. Neriuppunga tamanna ilutigalugu inuussutissarsiutinik ingerlataqartut namminersortut amerliartorumaartut, assaammi sulisut suliffissallu kommunitsinni atorfissaqartippagut.
Illoqarfik Qaqortoq ukiuni 250-ni kinguaariippassuarnit ineriartortinneqarsimasoq nunaqatigiilluta ineriartortittuaritiguttoq, tamanna uanga aamma peqataaffigissavara.
Qaqortup illoqarfittut tunngavilerneqarneranit ukiunik 250-nngortorsiorlugu nalliuttorsiorluta katersuunitsinni Qaqortormiuusimasut aamma qimagutereernikut eqqaallugit ullup tamatsinnut puiunaatsumik misigisaqarfiunissaa neriuutigaara.
Nalliuttorsiorneq ullumikkut aallartittoq ukiup ingerlanerani aaqqissuussanik assigiinngitsuni ataatsimoorfiulluni nalliuttorsiorfiussaaq, qanortoq amerlasuunit ataatsimoorfiulluarili.
Aasaru inuiattut ullorsiornerput ilutigalugu nalliuttorsiorneq ilaatigut qaaqqusat peqatigalugit annertunerusumik ingerlanneqarumaarpoq.
Ullumikkut ulloq malunnartinniarlugu katersortarfimmi kaffillissaagut aammattaaq unnugu tamanut aamma timersortarfimmi kaffillissalluta.
Ullup ingerlanerani pisussat malinnaavigineqarsinnaapput kommuunip quppernerani.
Taamatut oqaaseqarlunga tamassi nalliuttorsiornitsinni pilluaqqoqqippassi, ullorsiorluarisilu.